درس سیزدهم: ادبیات انقلاب
درس ۱۳ هشتم: ادبیات انقلاب
معاصر: همدوره، هم عصر
ویژه: مخصوص
جلوه: ظاهر، زیبایی
جلوه گر: نمایان
خفقان: اضطراب، خفگی، دلمردگی
استبداد: خودسری، خودکامگی
پرتو: نور، روشنایی
همّت: تلاش، کوشش
پیشوایی: رهبری
بیدادگری: ستمگری
بیداد: ستم، ظلم
داد: انصاف، عدل
نمایان: آشکار، پدیدار
بنیاد: پایه، اساس، بنیان
سامان: نظم و ترتیب
بنیادی ترین: اساسی ترین، اصلی ترین
مجاهد: مبارز، جنگجو
عرصه: میدان
دوگانگی: تفرقه، پراکندگی
فرزانه: حکیم، دانا، دانشمند
رایحه: بویِ خوش
مشام: حس بویایی، بینی
دیار: سرزمین
تعالیم: آموزه ها، آموزش ها
هویّت: چیستی، ذات، حقیقت چیزی
زایا: زاینده، آفریننده،خلّاق
تکریم: بزرگ داشت
فضیلت: برتری
قلمرو: سرزمین
پیدایش: به وجود آمدن
انسجام: همبستگی، وحدت
نسل: نژاد ، فرزند ، دودمان
منش: خوی، عادت
واقعه: رویداد، حادثه، اتّفاق
حماسه: دلیری، شجاعت
درونمایه: اصل هر چیزی، محتوا
آرمان: آرزو
خودارزیابی درس ۱۳ ادبیات انقلاب
۱.سه ویژگی انقلاب اسلامی را بیان کنید.
خدا محوری و دین باوری، رهبری بر پایه اصل ولایت فقیه، وحدت و یکپارچگی مردم.
۲- مقصود از عبارت «انقلاب اسلامی، تولدی دیگر» چیست؟
پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از بنیادهای فکری، فرهنگی و معیارهای ارزشی و اخلاقی تغییر کرد.
۳- به نظر شما چرا آثار فرهنگی، آیینه احوال و افکار جامعه است؟
زیرا آثار فرهنگی هر دوره بر پایهی باورها، ارزش های دینی و اخلاقی جامعه شکل می گیرد و بهترین راه آشنایی با هر جامعه توجه به آثار فرهنگی و ادبیات آن است.
فعالیت های نوشتاری درس ادبیات انقلاب
۱.در متن درس، از میان گروه واژه های مهم املایی، دو نمونه برای هر یک از انواع ترکیب (اضافی – وصفی) بیابید و بنویسید.
ترکیب وصفی: واقعه عظیم، سرچشمه زایا.
ترکیب اضافی: نظام شاهنشاهی، روحیه جوانمردی، ولایت فقیه
۲. مفرد واژه های زیر را بنویسید، سپس آنها را با نشانه های جمع فارسی «ان» یا «ها» جمع ببندید.
آثار : اثر: اثرها
فضایل : فضیلت: فضیلت ها
مفاهیم : مفهوم: مفهوم ها
افکار : فکر: فکرها
علما : عالم: عالمان، عالم ها
عوامل : عامل: عاملان، عامل ها
۳- در هر یک از گروه های اسمی زیر، وابسته ها را مشخص کنید و نوع هر یک را بنویسید.
نخستین عامل مهم
نخستین: وابسته پیشین (صفت شمارشی)
عامل: هسته
مهم: وابسته پسین (صفت بیانی)
یک اثر ادبی
یک: وابسته پیشین (صفت شمارشی)
اثر: هسته
ادبی: وابسته پسین (صفت بیانی)
همان ملت غیور
همان: وابسته پیشین ( صفت اشاره)
ملت: هسته
غیور: وابسته پسین (صفت بیانی)
صبح صادق
صبح : هسته
صادق : وابسته پسین (صفت بیانی)
این انقلاب امید بخش
این: وابسته پیشین (صفت اشاره)
انقلاب: هسته
امید بخش: وابسته پسین (صفت بیانی)
۴- از متن درس هفتم، دو کنایه بیابید و مفهوم آن را بنویسید.
جنید دامنش بگرفت: دامن کسی را گرفتن کنایه از التماس کردن
جنید دست بهلول را بوسید: دست بوسیدن کنایه از تشکر کردن
کنایه:
هرگاه نویسنده یا شاعر دربارۀ امری، پوشیده سخن بگوید، بهطوریکه معنای ظاهری(معنی نزدیک و تحتاللفظی) عبارت مدنظر نباشد و معنای دورتر آن منظور وی باشد، میگوییم به کنایه صحبت شده است.
مثال «دستگیر»: ۱ـ معنای نزدیک: دست را گرفتن؛ ۲ ـ معنای دور: یاریدهنده.
- آب از سر چشمه گل آلود است: کنایه از این که اصل و پایه کار خراب است
- آب بر آتش ریختن: کنایه از خاموش کردن فتنه و خشم
- آب به غربال پیمانه کردن: کنایه از کار بیهوده کردن و رنج بی فایده بردن
- آب از دیده راندن: کنایه از اشک ریختن
- آب در هاون سودن: کنایه از کار بیهوده کردن
- آب ریختن: آبرو ریختن، کسی را خفیف و بی اعتبار و بی عزّت گردانیدن
- آب ها از آسیاب افتادن: کنایه از پایان یافتن کار و خاموش شدن سر و صدای کاری
- آش پختن: کنایه از این که برای گرفتاری و ایجاد زحمت کسی کار کنند
- آه در بساط نداشتن: کنایه از بی چیزی و مفلسی
- ابرو بالا انداختن: کنایه از بی اعتنایی و کبر فروشی
- به باد دادن: از دست دادن و تلف کردن
- به بار آمدن: به حاصل آمدن، به نتیجه رسیدن
- به جان آوردن: کنایه از آزار رسانیدن و کشتن