درس ۷ هفتم: علم زندگانی

درس هفتم: علم زندگانی

بیت۱:
کبوتر بچه‌ای با شوق پرواز
به جرئت کرد روزی بال و پر باز
واژه های مهم:شوق: میل، علاقه/ جرئت: شهامت
معنی: روزی کبوتر بچه ای که بسیار مشتاق پرواز بود. از روی جرئت بال و پر خود را برای پرواز باز کرد.

بیت۲:
پرید از شاخکی بر شاخساری
گذشت از بامَکی بر جو کناری
واژه های مهم: شاخک: شاخه کوچک/ بامک: بام کوتاه/ جو کنار: کنار جوی
معنی: از شاخه ی کوچکی به شاخه ای پرید. از بام کوتاهی گذشت و به کناری جوی آبی رسید.

بیت۳:
نمودش بس که دور آن راهِ نزدیک
شدش گیتی به پیشِ چشم، تاریک
واژه مهم: گیتی: دنیا
معنی: از بس که آن راه کوتاه، از نظر او طولانی بود؛ از خستگی، دنیا پیش او تاریک شد.

بیت۴:
ز وحشت، سُست شد بر جای، ناگاه
ز رنج خستگی درماند در راه
واژه مهم: سست: ضعیف و بی حال/ درماندن در راه کنایه از خسته شدن
معنی: ناگهان از ترس بر جای خود سست و بی حال شد و از رنج خستگی، توان ادامه راه را نداشت.

بیت۵:
فتاد از پای، کرد از عجز فریاد
ز شاخی مادرش آواز در داد:
واژه های مهم: فتاد: مخفف افتاد/ عجز: ناتوانی/ فتاد از پای کنایه از ناتوان شدن
معنی: خسته شد و از روی ناتوانی فریادی کشید و مادرش که روی شاخه ای نشسته بود، با صدای بلند به او گفت:

بیت۶:
«تو را پرواز بس زود است و دشوار
ز نو کاران که خواهد کار بسیار؟
واژه های مهم: بَس: بسیار/ نوکاران: تازه کاران، بی‌تجربه ها
معنی: پرواز کردن برای تو هنوز زود است و برایت مشکل است. کسی از افراد تازه کار انتظار کارهای بزرگ را ندارد.

بیت۷:
هنوزت نیست پای برزن و بام
هنوزت نوبت خواب است و آرام
واژه مهم: برزن: کوچه، محله
معنی: هنوز توان پروازدر کوچه و محله ها و بام ها را نداری و فعلا باید در آرامش و استراحت باشی.

بیت۸:
تو را توشِ هنر می‌باید اندوخت
حدیث زندگی، می‌باید آموخت
واژه های مهم: توش: مخفف توشه، اندوخته، ذخیره/ حدیث: سخن، داستان
معنی: تو در حال حاضر باید علم و دانایی و هنر بیاموزی و راه و رسم زندگی کردن را یاد بگیری.

بیت۹:
بباید هر دو پا محکم نهادن
از آن پس فکر بر پای ایستادن
معنی: ابتدا باید دو پایت را محکم روی زمین قرار دهی، سپس به فکر ایستادن روی پای خودت باشی و به قدرت خودت تکیه کنی.

بیت۱۰:
من اینجا چون نگهبانم تو چون گنج
تو را آسودگی باید مرا رنج
دانش ادبی: من مثل نگهبان هستم: تشبیه ( من: مشبه / چون: ادات تشبیه / نگهبان: مشبه به / وجه شبه پنهان است (مراقب باشم)) / تو مانند گنج هستی: تشبیه (تو: مشبه / چون: ادات تشبیه / گنج: مشبه / وجه شبه پنهان است (با ارزش هستی))
معنی: تو مثل گنج هستی که من نگهبان تو هستم. تو باید در آسودگی و آرامش باشی و من برای پرورش تو باید در سختی باشم.

بیت۱۱:
مرا در دام‌ها بسیار بستند
ز بالم کودکان پرها شکستند
معنی: من در دام های زیادی گرفتار شده ام و بچه ها پر و بالم را شکسته اند.

بیت۱۲:
گه از دیوار سنگ آمد، گه از در
گَهَم سر پنجه خونین شد، گهی سر
واژه مهم: گَه: گاه، زمان
معنی: گاهی از در و دیوار سنگ می خوردم و گاهی چنگال ها و گاهی سرم زخمی می شد.

بیت۱۳:
نگشت آسایشم یک لحظه دمساز
گهی از گربه ترسیدم گه از باز
واژه مهم: دمساز: همراه
معنی: حتی یک لحظه هم آسوده و راحت نبوده ام و گاهی از گربه و گاهی از باز (پرنده شکاری) ترسیده ام.

بیت۱۴:
هجوم فتنه‌های آسمانی
مرا آموخت علم زندگانی
واژه های مهم: هجوم: حمله/ فتنه: گرفتاری، بلا
معنی: این همه گرفتاری و مشکلات به من چگونه زندگی کردن را آموخته است.

بیت۱۵:
نگردد شاخک بی‌بُن، برومند
ز تو سعی و عمل باید، ز من پند»
واژه مهم: برومند: باروَر، با ثمر، پُربار
معنی: شاخه ی کوچک بدون داشتن ریشه قوی، تنومند و محکم نمی شود، تو نیز باید تلاش و کوشش کنی و من هم باید به تو پند و درس بدهم.