درس ۱۶ هشتم: پرنده آزادی

پرنده آزادی

بارور شدن: میوه دادن
بتازید: حمله کنید
بشارت: مژده دادن
بعثت: برانگیخته شدن پیامبر از جانب خدا برای هدایت مردم
بیمناک: ترسناک
پر فروغ: پر نور و درخشان
توفان: در اینجا به معنی جنگ و گلوله باران است.
تیرگی: در این جا به معنی ظلم و ستم
چونان: چون، مانند
حماسه: دلیری، شجاعت
خروشیدند: قیام کردند
خیره: متعجّب
دیگرگونه: به شکلی دیگر
رخساره: چهره
سدره المنتهی: درختی در آسمان هفتم که در سوره نجم هم از آن یاد شده است.
سرکشی: نافرمانی، گستاخی
صعود: بالا رفتن
صیاد: شکارچی، در این درس منظور سرباز اسرائیلی است.
غزه: نام شهری در فلسطین که سال هاست در محاصره اسرائیل است.
گستره: عرصه، میدان
مزدوری: نوکری
مهیّا: آماده، فراهم
نبرد: جنگ

محمد در آغوش پدر
چونان پرنده ای بیمناک
آشیان دارد،
از بیم دوزخ آسمان.
-آه ای پدر، پنهانم کن، پنهان
بال های من در برابر این توفان
ناتوان است، ناتوان
در برابر این تیرگی
و آنها که در بالا در پروازند.

معنی شعر: محمد در آغوش پدرش مثل پرنده ای ترسیده، پناه گرفته است. از ترس جهنمی(آتش بمب ها) که در آسمان است.
آه ای پدر، مرا پنهان کن بال های من در برابر این طوفان ناتوان است، ناتوان در مقابل این سیاهی و آنهایی که از بالا بر سرمان بمب و موشک می اندازند.
دانش زبانی: پرنده ای بیمناک: پرنده: هسته / بیمناک: وابسته پسین(صفت بیانی)/ این تیرگی: این: وابسته پیشین (صفت اشاره) تیرگی: هسته
دانش ادبی: محمد چونان پرنده ای بیمناک: محمد به پرنده ای بیمناک تشبیه شده است. دوزخ آسمان: اضافۀ تشبیهی (آسمان به دوزخ تشبیه شده است.)

محمد، فرشته بی پناهی است
…
شکارش می کنم…

معنی شعر: محمد مانند فرشتۀ بی پناهی است و نزدیک تفنگ شکارچی سنگدل ( سرباز اسرائیلی) است. محمد تنهاست و چهره ای روشن دارد، مانند خورشید و قلبش مانند سیب سرخ و نورانی است. شکارچی (سرباز اسرائیلی) می تواند به شکارش ( محمد) نوع دیگری نگاه کند.
با خودش بگوید: «حالا او را رها می کنم ، تا وقتی که بزرگ تر شود و فلسطین را بدون غلط تلفظ کند و فردا اگر نافرمانی کند ، او را می کشم.»
دانش زبانی: محمد: نهاد / فرشته بی پناهی: مسند / فرشته: هسته / بی پناه: وابسته پسين (صفت بیانی)/ چهره اش : نهاد / روشن: مسند / است: فعل اسنادی
دانش ادبی: محمد فرشته بی پناهی است: تشبيه محمد به فرشته بی پناه/ چهره اش روشن است چونان خورشید: تشبيه / قلبش سرخ و روشن است چونان سیب: تشبيه / فلسطینش را بی غلط تلفظ کند: کنایه از بزرگتر شدن

«محمد الدوره»
خونی است که از بعثت پیامبران
جوشیده است
پس ای محمد، صعود کن!
صعود کن تا سدره المنتهی!

معنی شعر:
محمدالدوره مانند خونی است که از برانگیخته شدن پیامبران جوشیده است؛ پس ای محمد، بالا برو تا به سدرة المنتهی(درختی در آسمان هفتم) برسی.
دانش زبانی: خونی: مسند / از: حرف اضافه / بعثت پیامبران: متمم / ای: حرف ندا / محمد: منادا/ صعود کن: فعل
دانش ادبی: محمد خونی است … : تشبيه / پیامبر، بعثت، سدرة المنتهی: مراعات نظیر

محمود درویش

محمود درویش(۱۹۴۲-۲۰۰۸) شاعر و نویسنده فلسطینی بود. او بیش از سی دفتر شعر منتشر کرد و شعرهای او که بیشتر به مسئله فلسطین مربوط می شد در بین خوانندگان عرب و غیر عرب شهرت و محبوبیت داشت. برخی از شعرهای او به فارسی ترجمه و منتشر شده است. مجموعه شعرهایی چون : رد پای پروانه ، تابستان عاشقان ،آخر شب، آخرین قطار، باغی پر از پرتقال، بدر محاصره و من یوسفم پدر از این شاعر به فارسی ترجمه شده بود.

کودکان سنگ

دنیا را خیره کردند
با آنکه در دستانشان جز سنگ نبود
چونان مشعل ها درخشیدند
و چونان بشارت از راه رسیدند
ایستادگی کردند، خروشیدند و شهید شدند.

معنی شعر:معنی شعر کودکان فلسطینی دنیا را دچار شگفتی کرده اند. با این که جز سنگ، اسلحه ای نداشتند، مانند چراغ، روشنی بخشیدند و مانند مژده ای از راه رسیدند، مقاومت کردند، حمله کردند و شهید شدند.
دانش زبانی: دنیا: مفعول / خیره کردند: فعل / در: حرف اضافه / دستانشان: متمم
دانش ادبی: چونان مشعل درخشیدند، چونان بشارت از راه رسیدند: تشبیه (کودکان به مشعل و بشارت تشبیه شده اند)./ واج آرایی «ش»، «د»، «ن»

آه ای لشکریان خیانت ها و مزدوری ها!
هر قدر هم که تاریخ درنگ کند
به زودی، کودکان سنگ، ویرانتان خواهند کرد!
معنی شعر: ای ارتش خیانت کار، ستمگر و مزدور، هر چقدر هم، زمان ظلم شما طول بکشد، به زودی کودکان محکم و سر سخت فلسطینی شما را ویران می کنند و از بین می برند.
دانش زبانی: آه: صوت (شبه جمله) / ای: حرف ندا / لشکریان خیانت و مزدوری ها: منادا / تاریخ: نهاد /درنگ کند: فعل / کودکان سنگ: نهاد
دانش ادبی: تاریخ درنگ کند: تشخیص

ای دانش آموزان غزّه
…
در گستره نبردهاتان پیش بروید.
معنی شعر: ای کودکان غزه، به ما بیاموزید که چگونه با سلاح سنگ با دشمن می جنگید و کاری شجاعانه می کنید. با همه نیرویی که در بدن دارید، به دشمن حمله کنید و در راه پیروزیتان ثابت قدم باشید و در پهنه و میدان نبردهایتان جلو بروید.(تا دشمن را نابود کنید).
دانش زبانی: ای: حرف ندا/ دانش آموزان: منادا/ سنگ: نهاد / دستان کودکان: متمم/ حماسه: مفعول / بتازید: فعل

ای دوستان کوچک ما سلام!
…
رخساره فلسطین پر فروغ و تابان می شود.
معنی شعر: ای دوستان کوچک فلسطینی ما سلام، برای سرزمینی آباد با درخت های زیتون به بار نشسته ، آماده باشید، زمانی که سرزمین شما دوباره آباد و آزاد می شود و افق تازه ای پیش روی شما ظاهر می شود، صورت قدس ، نورانی و چهره فلسطین هم زیبا و تابناک می شود.
دانش زبانی: ای: حرف ندا / دوستان کوچک ما: منادا / درختان زیتون: نهاد / بارور: مسند/ می شوند: فعل اسنادی
دانش ادبی: زیتون ؛ نماد کشور فلسطین است.

نزار قبانی

نزار قبانی (۱۹۲۳دمشق – ۱۹۹۸لندن): شاعری است که با شعرهای عاشقانه اش مشهور است؛ او در دنیای عرب از شهرتی بی همتا برخوردار است. شعر او به اکثر زبان های دنیا ترجمه شده است و خوانندگان بی شماری دارد. وی به زبان های فرانسوی، انگلیسی و اسپانیایی مسلّط بود. سروده های او سرشار از عشق و عاطفه به انسانیت است.